Από τι προκαλούνται και πώς μπορείτε να βοηθήσετε τα παιδιά σας να ξεπεράσουν τους φόβους τους αλλά και πότε ένας φόβος γιγαντώνετε και πρέπει να αντιμετωπιστεί από έναν ειδικό;
Ο πρώτος φόβος εμφανίζεται στον άνθρωπο την στιγμή της γέννησης του, όταν το μωρό αφήνει το φιλόξενο περιβάλλον και βγαίνει στο χαοτικό έξω κόσμο. Υπάρχουν πολλές αιτίες που μπορεί να φοβάται ένα παιδί. Οι γενετικές φοβίες, αυτές που έχουν “περάσει” στο dna μας, υπάρχουν για λόγους προστασίας. Όσον αφορά τα παιδιά, οι φοβίες μπορεί να προέρχονται από μία προηγούμενη δυσάρεστη εμπειρία (π.χ. να το έχει δαγκώσει ένα ζώο και μετά να τα φοβάται),να μιμείται τους γονείς έχοντας παρατηρήσει συγκεκριμένες φοβίες που έχουν ή ακόμα και να μετατοπίζει ένα βαθύτερο πρόβλημα σε φόβο (π.χ. υποκαθιστά το φόβο αποχωρισμού από τους γονείς σε φόβο του σχολείου). Μάλιστα, έρευνες έχουν δείξει πως υπάρχει μεγάλη αντιστοιχία μεταξύ των φόβων που εκδηλώνει το παιδί και των φόβων που εκδηλώνουν οι γονείς καθώς το παιδί προσπαθεί να ταυτιστεί με τους γονείς σε όλα τα επίπεδα.
Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε:
- Ακούμε πολύ προσεκτικά το παιδί να μιλά για τους φόβους του. Δεν χλευάζουμε το λόγο για τον οποίο φοβούνται και τα παροτρύνουμε να μας μιλήσουν για το τι νιώθουν.
- Δεν εκφοβίζουμε ποτέ το παιδί. Φράσεις όπως “αν δεν φας θα σε πάρει ο μπαμπούλας, ο κακός λύκος” κτλ είναι απαγορευτικές.
- Διαβεβαιώνουμε το παιδί ότι πολλοί συνομήλικοί του βιώνουν ακριβώς τα ίδια συναισθήματα ή ότι ακόμα και εμείς οι ίδιοι φοβόμασταν στην ηλικία τους.
- Βαθμιαία γνωριμία με το αντικείμενο του φόβου. Θα χρειαστεί σταδιακά να βοηθήσετε το παιδί να “πλησιάσει” τους φόβους του έχοντας φυσικά πάντοτε εσάς στο πλευρό του ώστε να νιώθει ασφάλεια. Για παράδειγμα αν το παιδί φοβάται το σκοτάδι, μπορούμε να μείνουμε μαζί του μέχρι να κοιμηθεί και σταδιακά, μέρα με τη μέρα, να απομακρυνόμαστε από το δωμάτιο.
- Προετοιμάζουμε το παιδί για μία νέα εμπειρία που πιθανότατα θα το φοβίσει. Αν πρέπει να πάει στο νοσοκομείο ή να ξεκινήσει το σχολείο, του μιλάμε για το τι θα συναντήσει και τονίζουμε τα θετικά αυτής της εμπειρίας. Συχνά, ο φόβος πηγάζει από την άγνοια, επομένως όσο καλύτερα γνωρίζει κάτι τόσο λιγότερο θα το φοβάται.
- Διαβάστε τους παραμύθια ή δείτε μαζί τους ταινίες που δείχνουν παιδιά με φοβίες τις οποίες στο τέλος καταφέρνουν να ξεπεράσουν. Έτσι το παιδί θα ταυτιστεί με τον ήρωα και θα πάρει θάρρος ώστε να αντιμετωπίσει τους δικούς του φόβους.
- Προσέξτε τις αντιδράσεις σας όταν φοβάστε εσείς οι ίδιοι. Καλό θα ήταν τα παιδιά να μη σας βλέπουν να αντιδράτε υπερβολικά απέναντι σε κάτι που φοβάστε γιατί το πιθανότερο είναι να σας μιμηθούν.
- Όταν το παιδί καταφέρει να ξεπεράσει κάποιον φόβο του, επιβραβεύεστε το κατόρθωμά του. Θα ανυπομονεί να “κατατροπώσει” τον επόμενο φόβο του.
- Ενθαρρύνετε τα παιδιά να αναπτύξουν πρωτοβουλίες, να έχουν αυτοπεποίθηση και αυτονομία. Η υπερπροστατευτικότητα διευκολύνει την εκδήλωση φόβων.
Πότε όμως πρέπει να ζητήσετε τη βοήθεια των ειδικών;
- Όταν είναι υπερβολικές, επίμονες και παρουσιάζουν αντοχή στο χρόνο.
- Όταν είναι δυσανάλογα έντονες σε σχέση με το αντικείμενο του φόβου ή την εμπειρία που βίωσαν.
- Όταν εμφανίζουν σωματικές ενοχλήσεις από το φόβο τους.
- Όταν εμποδίζουν τη συμμετοχή του σε δραστηριότητες και το αποδιοργανώνουν
Σχολιάστε